Çoğu insan tarafından hiç sevilmeyen, hatta korkulan bir hayvan olan yılanla ilgili geçmişten günümüze söylenmiş özlü sözleri ve atasözlerini sizler için derledim.

Yılan Nedir?

Yılanlar, Pullular takımına ait uzun, ayaksız etçil sürüngenlerdir. Serpentes alt takımının üyeleri, ayaksız kertenkelelerden dış kulakların ve göz kapaklarının olmayışı ile ayırdedilirler. Bütün pullular gibi yılanlar da, vücudu üst üste binen pullarla kaplı ektotermik amniyot omurgalılardır.

Yılan Atasözleri

Atasözleri, her haklın kendi yaşam biçimi ve düşünce sistemine göre olaylar hakkında söyledikleri ortak olarak kullanılan kalıplaşmış sözlerdir. Bu anlamda atasözleri, bir toplumun duygu, düşünce, inanç ve kültür yapısını yansıtır. Türkçede “sav” ve “irsal-i mesel, darb-ı mesel” olarak da adlandırılır.

Gürcü’ler; “Kötü dil topraktaki yılanı öldürür.” derken, Acemler; “Yılanın soktuğu adam, sicimden bile korkar.” Araplar ise; “Yılanın ısırdığı kedi, ip görse yılan sanıp kaçar.” diyerek Acemlerin söylediğini benzer bir şekilde ifade etmişlerdir. Aslında Acem’in Arap olmayan anlamına geldiği düşünülürse çok ironik ve komik bir durum ortaya çıkıyor.

Özbekler; “Yılan kovalarsa yola, deve kovalarsa yokuşa kaç.” diyerek hayvanın özelliğine dikkat çekerken, “Yılanın yavrusu zehirsiz olmaz.” diyen Kürtler, huyuna önem vermişlerdir.

Orta Asya’da ortaya çıktığı sanılan Türkler ise her konuda olduğu gibi yılan hakkında da çeşitli özlü sözler zikretmişlerdir. “Tatlı dil yılanı deliğinden çıkarır.”, “Her deliğe elini sokma, ya yılan çıkar ya çıyan.” ve “Denize düşen yılana sarılır.” bunlardan bazılarıdır.

Dünya tarihinde daha sonra ortaya çıkan Amerika kıtası halklarından olan Meksikalılar ise; “Yılanın derisi dökülür, yalancının başı belki ağrır ama ikisinin de huyu değişmez.” diyerek yine insanoğlunun yapısı hakkında bize düşündürücü bilgiler vermektedir.

İlk insanoğlunun ortaya çıktığı coğrafya olan bir Afrika Atasözünde de; “Kobraya siz yılan da deseniz, sayın lord da deseniz sizi yine sokar.” denir. Afrikalıların, çok muzdarip oldukları sömürgecilikle yılan arasında kurdukları bu felsefi bağlantıyı, üzerinde düşünmeye değer buluyorum.

Yılan Sözleri

Tarihimizde gelip geçmiş nice filozof düşüncelerini çok veciz sözlerle dile getirmişler. Bunların belki de anlaşılması en zor olanı olan Alman filozof Friedrich Nietzsche; “Derisini değiştirmeyen yılan ölmeye mahkumdur. Bu durum fikirlerini hiç değiştirmeyen zihinler için de geçerlidir.” derken, sabit fikirli insanlara dikkat çekmektedir.

Servet-i Fünûn edebiyatının önde gelen temsilcilerinden olan Cenap Şahabettin de; “Yüksek tepelerde hem yılana, hem kuşa rastlanır. Birisi sürünerek, öteki uçarak yükselmiştir.” dediğinde ise zihinlerde, ikbal basamaklarını hızlıca yükselen bürokratlar canlanmaktadır.

Fars şâir ve İslam âlimi Sadi-i Şirazi is; “Define ile yılan, gülle diken, sevinçle gam hep bir aradadır.” diyerek zıtlıkların aslında ayrılmaz bir bütün olduğunun altını çizmektedir.

Milattan önce yaşamış Hint bilge ve fabl yazarı Beydeba; “Yastık diye başını ateşe dayayan, yatak diye yılanların üzerine yatan bir adam, emniyet ettiği bir dostundan düşmanlık sezen bir adamdan daha rahat uyur.” derken zorlukları bilip onu göze alan bir adamın herkesten daha rahat olacağını gözler önüne sermektedir. Sanskritçe orijinal adı Pança-Tantra olan, fabl tarzında hikâyelerden oluşan Kelile ve Dimne adlı eserinde ise; “Nehir seviyesinden aşağıda bir tarladan, fingirdemeye hazır bir zevceden, içinde yılanlar dolaşan bir evden kimse memnun olmaz.” diyerek namuslu hanımın önemine dikkat çekmiştir.

Başka bir Hintli oyun yazarı olan Shudraka; “Bu dünyada kanadı kopmuş kuş, kurumuş ağaç, suyu çekilmiş havuz, dişleri dökülmüş yılan ne ise, fakir insan da odur.” diyerek fakirliğin ne kadar zor bir durum olduğunun çarpıcı bir şekilde ifade etmektedir.

Hazreti Peygamber’in damadı ve amcası Ebu Talib’in de oğlu olan 4. halife Hazreti Ali; “Akrabanın düşmanlığı, yılan zehrinden daha acıdır.” diyerek acı bir gerçeği dikkatlerimize sunuyor.

“Meşhurlar ve Efsane Sözler” sloganıyla yayın hayatına başlayan Quotpedia (www.quotpedia.com) adlı siteden derlediğimiz yılanla ilgili sözleri sizinle paylaşmış olduk. Siz de Quotpedia’ya girip, merak ettiğiniz kelime hakkında kimlerin neler söylediğini kolayca öğrenebilir, bilgi dağarcığınızı genişletebilirsiniz.