Geç kaldınız efendi, kuş uçtu
Bugün, Atatürk'ün Samsun'a gönderilmesini engellemek için kendisine gelen bir İngiliz subayına Damat Ferit'in verdiği ilginç cevabı aktaracağım.
Okuduğum kitaplardan ilginç anekdotları aktarmaya devam ediyorum. Bugün, Atatürk’ün Samsun’a gönderilmesini engellemek için kendisine gelen bir İngiliz subayına Damat Ferit’in verdiği ilginç cevabı aktaracağım.
Vahdeddin’in damadı olması nedeniyle Damat Ferit olarak bilinen Mehmed Ferid Paşa, kendisine muhtemel rakip olarak gördüğü Mustafa Kemal’i Samsun’a gönderen kararı imzalar. O dönemde çok etkili olan İngiliz İstihbarat’ı bu haberi alınca Mustafa Kemal’in daha önce Anadolu’ya geçmiş olan üst düzey subaylarla bir olup kendileri için tehlike arz edeceğini fark edince bunu engellemek için Damat Ferit’e haber gönderirler. Damat Ferit ise haberi getiren subaya çok ilgin bir cevap verir.
Şimdi gelin bu ilginç cevabı İngiliz İstihbarat tutanaklarından derlenen kitaptan aynen okuyalım.
Damat Ferit, Mustafa Kemal’i iktidar adayı gördüğü için İstanbul’dan uzaklaştırmak da ve Samsun’a göndermekte bir sakınca görmemiş, hatta mutlu olmuştur.
Ayrıca 28 Şubat 1919 günü Mustafa Kemal ile Fevzi Çakmak, Kazım Karabekir, Halil Kut ve İsmet İnönü’nün İstanbul’dan uzaklaştırılması gerektiği konusunda İngiliz gizli servisinin subaylarından Yüzbaşı Hoyland’ın istihbarat merkezine verdiği raporu da bulunmaktadır.
Ancak daha sonra İngilizler, Mustafa Kemal ve arkadaşlarının Anadolu’ya daha önce çıkan diğer yüksek rütbeli subaylar ile buluşması tehlikesi karşısında bu değerlendirmeden vazgeçerek atamanın durdurulması için Damat Ferit’e bir subaylarını göndermişlerdir.
İngiliz belgelerinde bu olay sırasında Damat Ferit’in ilgili subaya yavaşça; “Geç kaldınız efendi, kuş uçtu demekle yetindiği belirtilmektedir.” (MİT’in Gizli Tarihi, Tuncay Özkan, Alfa Yayınları, 2005)
