Nur » Süleyman ÜSTÜN

Müslümanlar olarak kutsal kitap kabul ettiğimiz ve alemlere rahmet olarak gönderilmiş olduğuna inandığımız Kuran-ı Kerim, surelerden müteşekkil bir kitaptır. Kuran-ı Kerim; Fatiha, Bakara, Âl-i İmran, Nisa, Maide, En’âm, A’raf, Enfal, Tevbe, Yunus, Hud, Yusuf, Ra’d, İbrahim, Hicr, Nahl, İsra, Kehf, Meryem, Taha, Enbiya, Hac, Mü’minun, Nur, Furkan, Şuara, Neml, Kasas, Ankebut, Rum, Lokman, Secde, Ahzab, Sebe, Fatır, Yasin, Saffat, Sad, Zümer, Mü’min, Fussilet, Şura, Zuhruf, Duhan, Casiye, Ahkaf, Muhammed, Fetih, Hucurat, Kaf, Zâriyat, Tur, Necm, Kamer, Rahman, Vakıa, Hadid, Mücadele, Haşr, Mümtehine, Saf, Cum’a, Münafikun, Tegabün, Talak, Tahrim, Mülk, Kalem, Hakka, Mearic, Nuh, Cin, Müzzemmil, Müddessir, Kıyamet, İnsan, Mürselat, Nebe, Naziat, Abese, Tekvir, İnfitar, Mutaffifin, İnşikak, Büruc, Tarık, A’la, Gaşiye, Fecr, Beled, Şems, Leyl, Duha, İnşirah, Tin, Alak, Kadir, Beyyine, Zilzâl, Adiyat, Kari’a, Tekasür, Asr, Hümeze, Fil, Kureyş, Ma’un, Kevser, Kâfirun, Nasr, Tebbet, İhlas, Felak ve Nas olmak üzere 114 sureden oluşmaktadır. Şimdi isterseniz surasıyla surelerin kısaca anlamları ve nuzül yerleri hakkında bilgi verelim. 1- FATİHA NE DEMEK? Fâtiha “ilk, evvel, başlangıç” demektir. Bütün olarak gelen ilk sûre olduğu, Kur’ân-ı Kerîm’i okumaya ve yazmaya onunla başlandığı için bu adı almıştır. Mushafta birinci, nüzûl sıralamasında 5. sûredir. Hz. Muhammed’in peygamberliğinin ilk yıllarında Mekke’de nâzil olduğu hususunda ittifak vardır. Bu sûre yedi âyetten oluştuğu ve namazda en az iki kere okunduğu ya da her rek‘atta ona bir başka sûre veya birkaç âyet eklendiği için bu ismi almıştır. Ümmü’l-kitâb “kitabın aslı, temeli, anası” demektir. Bazı hadislerde “Ümmü’l-Kur’ân” (Kur’an’ın anası) şeklinde ifade edilmiştir. 2- BAKARA NE DEMEK? Bakara adını, 67-71. âyetlerdeki kıssadan almıştır. Buna göre Allah Teâlâ, Hz. Mûsâ aracılığı ile İsrâiloğulları’na bir inek (bakara) kesmelerini emretmiş, onlar ise çeşitli bahaneler ileri sürerek bu emri sürüncemede bırakmışlardı. Mushafta ikinci, nüzûl sıralamasında 87. sûredir, Medine’de nâzil olmuştur. Kur’an’ın en uzun sûresidir. 3- ÂL-İ İMRAN NE DEMEK? Sûre adını 33. âyetinde geçen “Âlü İmrân” tamlamasından almıştır. Âl-i İmrân, İmrân ailesi demektir. “İmrân ailesi” ile kimlerin kastedildiğine ilişkin görüşlere ilgili âyette değinilecektir. Bu sûrenin “Emân”, “Kenz”, “Mücâdile”, “İstiğfâr”, “Ma‘niyye” ve “Tayyibe” gibi isimleri de vardır. Hz. Peygamber bir hadislerinde Bakara sûresi ile birlikte Âl-i İmrân sûresini “Zehrâvân” (iki çiçek; nurlu, parlak iki sûre) olarak nitelendirmiştir. Mushaftaki sıralamada 3, iniş sırasına göre 89. sûredir. Enfâl sûresinden sonra, Ahzâb sûresinden önce Medine’de nâzil olmuştur. 4- NİSA NE DEMEK?Sûrenin tek ismi vardır, o da “kadınlar” mânasına gelen en Nisâ’dır. Sûre adını muhtevasından almaktadır: Akrabalık bağında belirleyici rol oynayan ana rahmine atıfta bulunarak başlamış, kadın (ana rahmi) aracılığı ile birbirinin mirasçısı olan bazı yakınların miras hükümlerini düzenleyen bir âyetle son bulmuş, arada ise birçok âyet kadınlarla ilgili hükümler, açıklamalar ve değerlendirmeler getirmiştir. Sûrenin, hicretten sonra 5 veya 6. yılda, Müreysî Gazvesi’nde dinî hükümler ve uygulamalar arasına girdiği bilinen teyemmüm âyetini ihtiva etmesi ağırlıklı olarak bu yıllarda indiğini düşündürmektedir. 5- MAİDE NE DEMEK?112-115. âyetlerde söz konusu edilen ve havârilerin isteği üzerine Hz. Îsâ’nın gökten bir “yemek sofrası” (mâide) indirilmesi için dua etmesi dolayısıyla Mâide adını almıştır. Mushaftaki sıralamada 5., iniş sırasına göre 112. sûredir. Fetih sûresinden sonra, Tevbe’den önce Medine’de nâzil olmuştur. 6- EN’ÂM NE DEMEK?Hz. Peygamber zamanından beri sadece “el-En‘âm” adıyla anılmıştır. Ayrıca Hz. Ömer, Abdullah b. Abbas, Abdullah b. Mes‘ûd ve diğer bazı sahâbîlerin de aynı isimle andıkları bilinmektedir. Bu sebeple bütün mushaflarda, tefsir, hadis kitapları ve diğer İslâmî kaynaklarda hep bu isimle kaydedilmiştir (Buhârî, “Tefsîr”, 6; Tirmizî, “Tefsîr”, 7). Sözlükte en‘âm “deve” anlamına gelen, ayrıca sığır, koyun gibi bazı evcil hayvanlarla ceylan, geyik ve benzeri yabani hayvanlar ve –Gafir (Mü’min) sûresinde (40/79) geçen “Kimine binesiniz, kiminden yiyecek elde edesiniz diye sizin için hayvanları (en‘âm) yaratan Allah’tır” meâlindeki âyetten anlaşıldığına göre– bazı binek hayvanları için de kullanılan neam kelimesinin çoğulu olup (ayrıca bk. Mâide 5/1) bu sûrenin 136, 138, 139 ve 142. âyetlerinde altı defa tekrar edilmiştir. Söz konusu âyetlerde Araplar’ın hayvanlarla ilgili bazı uygulamaları ve telakkileri anlatıldığı için sûreye bu isim verilmiştir. Mushaftaki sıralamada 6., iniş sırasına göre 55. sûredir. Hicr sûresinden sonra, Sâffât sûresinden önce Mekke’de nâzil olmuştur. 7- A’RAF NE DEMEK?Sözlükte “sur, dağ ve tepenin zirvesi” mânasındaki urfun çoğulu olan ve burada cennetle cehennem arasındaki bir yerin adı olarak kullanılan a‘râf kelimesi, sûrenin 46 ve 48. âyetlerinde geçer. 143. âyette “mîkåt” kelimesi geçtiğinden bu isimle, 172. âyetin içeriği dolayısıyla “Mîsâk” sûresi diye de anılmıştır. Ancak başlangıçtan beri kullanılan ismi A‘râf’tır. Mushaftaki sıralamada 7., iniş sırasına göre 39. sûredir. Sâd sûresinden sonra, Cin sûresinden önce Mekke’de nâzil olmuştur. 8- ENFAL NE DEMEK?Sûre Bedir Savaşı sırasında gelmeye başladığı ve Bedir de dahil olmak üzere savaşla ilgili bir kısım hükümler taşıdığı için Bedir ismiyle de anılmıştır. Ancak meşhur olan ve mushafta yazılı bulunan ismi Enfâl’dir. Bu isimle ilgili bir hadis bulunmamakla beraber hem ilk âyetinde enfâl kelimesi geçtiği hem de sûrede kelimenin ifade ettiği ganimetlerin hükümlerine temas edildiği için bu isimle anıldığı anlaşılmaktadır. Mushaftaki sıralamada sekizinci, iniş sırasına göre seksen sekizinci sûredir. Bakara sûresinden sonra, Âl-i İmrân’dan önce inmiştir. Sûrenin 30-36. âyetleri dışında kalan kısmının Medine’de indiğinde ittifak vardır. 9- TEVBE NE DEMEK? âyetinde tevbe kelimesi geçtiği için sûre bu adı almıştır. İlk kelimesi “berâe” olduğu için Berâe sûresi diye de meşhur olmuştur. Ayrıca bu sûre Muhziye, Kadîme, Fâdıha gibi isimlerle de anılmıştır. Mushaftaki sıralamada dokuzuncu, iniş sırasına göre yüz on üçüncü sûredir. Mâide sûresinden sonra, Nasr sûresinden önce Medine’de nâzil olmuştur. 10- YUNUS NE DEMEK?Yûnus peygamberin adına ve onun verdiği mücadeleye dair bilgilere Sâffât sûresinin 139-148. âyetlerinde daha geniş yer verilmiştir. Burada ise onun adı sadece 98. âyette bir defa geçmektedir. Buna rağmen Sâffât sûresine değil, bu sûreye “Yûnus” adının verilmesi, Kur’an’ın genel amacı bakımından önemlidir. Kur’an’da peygamber kıssalarının anlatılmasından maksat insanlara hoşça vakit geçirtmek olmayıp, geçmişten ibret almalarını sağlamaktır. Mushaftaki sıralamada onuncu, iniş sırasına göre elli birinci sûredir. İsrâ sûresinden sonra, Hûd’dan önce Mekke’de, büyük bir ihtimalle hicretten iki yıl önce nâzil olmuştur. 40. âyetle 94-96. âyetlerin Medine’de nüzûlüne dair rivayetler de vardır. 11- HUD NE DEMEK?Sûrede beş defa Hûd ismi geçtiği, özellikle 50-60. âyetlerde Arabistan halkından Âd kavmine gönderilmiş bir peygamber olan Hûd aleyhisselâmın hayatından ve putperest kavmine karşı verdiği mücadeleden bahsedildiği için bu isim verilmiştir. Mushaftaki sıralamada on birinci, iniş sırasına göre elli ikinci sûredir. Yûnus sûresinden sonra, Yûsuf sûresinden önce Mekke döneminin son bir yılı içinde nâzil olmuştur. 12- YUSUF NE DEMEK?Sûre adını 4. âyetten itibaren 101. âyetin sonuna kadar kıssası anlatılan Yûsuf aleyhisselâmdan almıştır. Mushaftaki sıralamada on ikinci, iniş sırasına göre elli üçüncü sûredir. Hûd sûresinden sonra, Hicr sûresinden önce Mekke’de nâzil olmuştur. 13- RA’D NE DEMEK?Sûre, adını 13. âyette Allah’ı tesbih ettiği bildirilen ve “gök gürültüsü” anlamına gelen ra‘d kelimesinden almış ve sahâbe döneminden itibaren sadece bu adla anılmıştır. Mushaftaki sıralamada on üçüncü, iniş sırasına göre doksan altıncı sûredir. Muhammed sûresinden sonra, Rahmân sûresinden önce nâzil olmuştur; Mekke’de mi Medine’de mi indiği hakkında farklı rivayet ve tesbitler vardır. 14- İBRAHİM NE DEMEK?Sûre adını, 35-41. âyetlerde ismine ve dualarına yer verilen Hz. İbrâhim’den almıştır. Mushaftaki sıralamada on dördüncü, iniş sırasına göre yetmiş ikinci sûredir. Nûh sûresinden sonra, Enbiyâ sûresinden önce nâzil olmuştur. 15- HİCR NE DEMEK?Sûrenin “Hicr”den başka bir isimle anıldığına dair bilgi yoktur. Hicr, Arap yarımadasının kuzeybatısında, Medine-Tebük yolu üzerinde, Teyma‘ın yaklaşık 110 km. güneybatısında, daha sonra içinden Hicaz demiryolunun geçtiği sarp kayalıklarla çevrili vadinin ve bu vadideki beldenin adıdır. Arap asıllı Semûd kavminin yaşadığı kabul edilen bölge veya şehre bu adın verilmesi, muhtemelen muhafazalı bir yer oluşundan ileri gelmektedir. Mushaftaki sıralamada on beşinci, iniş sırasına göre elli dördüncü sûredir. Yûsuf sûresinden sonra, En‘âm sûresinden önce Mekke döneminde, müşriklerin Hz. Peygamber’e ve müslümanlara yaptıkları baskıların şiddetlendiği yıllarda nâzil olmuştur (bk. âyet 94). 16- NAHL NE DEMEK?Sûre genellikle 68. âyette geçen “bal arısı” anlamındaki Nahl ismiyle anılmıştır. Ayrıca sûrede Allah’ın kullarına lutfettiği ve edeceği nimetlerden geniş olarak bahsedildiği için “Niâm sûresi” diye isimlendirildiği de söylenir (İbn Âşûr, XIV, 93). Mushaftaki sıralamada on altıncı, iniş sırasına göre yetmişinci sûredir. Kehf sûresinden sonra, Nûh sûresinden önce Mekke’de nâzil olmuştur. 17- İSRA NE DEMEK?Sûre ismini 1. âyetten almıştır. 2-8. âyetlerinde İsrâiloğulları’ndan bahsedildiği için ashap döneminde “Benî İsrâil sûresi” diye de anılırdı. Nitekim Buhârî ve Tirmizî’de, hadis mecmualarının tefsir bölümlerinde bu sûre ile ilgili bab “Benî İsrâil” başlığını taşır. Ayrıca ilk kelimesinden dolayı “Sübhân sûresi” diye de anılmıştır. Mushaftaki sıralamada on yedinci, iniş sırasına göre ellinci sûredir. Kasas sûresinden sonra, Yûnus sûresinden önce Mekke döneminde inmiştir. 18- KEHF NE DEMEK?Sûre adını, 9-26. âyetlerde kıssası anlatılan ve “mağara dostları” demek olan Ashâb-ı Kehf’ten almıştır.Mushaftaki sıralamada on sekizinci, iniş sırasına göre altmış dokuzuncu sûredir. Gåşiye sûresinden sonra, Nahl sûresinden önce Mekke’de inmiştir.19- MERYEM NE DEMEK?Sûre adını 16-40. âyetlerde kıssası geçen Hz. Meryem’den almıştır. Ayrıca 1. âyeti olan “Kâf-hâ-yâ-ayn-sâd” adıyla da anılmaktadır (Buhârî, “Tefsîr”, 19; İbn Âşûr, XVI, 57). Mushaftaki sıralamada on dokuzuncu, iniş sırasına göre kırk dördüncü sûredir. Fâtır sûresinden sonra, Tâhâ sûresinden önce, Mekke döneminin 4. yılında inmiştir. 20- TAHA NE DEMEK?Adını –anlamı, yerinde açıklanacak olan– ilk âyetinden almaktadır. Bazı kaynaklarda “Sûretü’l-kelîm” ve “Sûretü Mûsâ” şeklinde de anılır. Mushaftaki sıralamada yirminci, iniş sırasına göre kırk beşinci sûredir. Meryem sûresinden sonra, Vâkıa sûresinden önce Mekke’de inmiştir. 21- ENBİYA NE DEMEK?Sûrede başka konuların yanında on yedi peygamberden söz edildiği ve onların kavimleriyle olan münasebetlerine dair bilgilere yer verildiği için sûreye “peygamberler” anlamına gelen Enbiyâ adı verilmiştir. Mushaftaki sıralamada yirmi birinci, iniş sırasına göre yetmiş üçüncü sûredir. İbrâhim sûresinden sonra, Mü’minûn sûresinden önce Mekke döneminde inmiştir. 22- HAC NE DEMEK?Sûrenin adı olan hac kelimesi 27. âyette geçmektedir. Hz. Peygamber döneminde de aynı adla anıldığını gösteren rivayetler vardır (İbn Âşûr, XVII, 179). Hz. İbrâhim’e Beytullah’ın yerinin gösterilmesinden ve hac ibadeti için insanlara çağrı yapılması buyruğundan söz edildiği için bu adı almıştır. Sûrenin üslûbu ve içeriği, bir kısmının Mekke, bir kısmının da Medine döneminde indiğini düşündürmektedir. 23- MÜ’MİNUN NE DEMEK?Sûrenin genel kabul gören adı âyette,geçen ve müteakip âyetlerde seçkin özellikleri anlatılan “inananlar” anlamındaki Mü’minûn’dur. Mushaftaki sıralamada yirmi üçüncü, iniş sırasına göre yetmiş dördüncü sûredir. Enbiyâ sûresinden sonra, Secde sûresinden önce Mekke’de inmiştir. 24- NUR NE DEMEK?"Aydınlatan şey, ışık" manalarına gelir. Sûre adını, Allah’ın nurunu bir benzetme ile açıklayan 35. âyet ile Allah’ın lutfedeceği nurdan mahrum kalanların başka bir nur bulamayacaklarını ifade eden 40. âyetten almıştır. Medine’de inmiştir. 25- FURKAN NE DEMEK?"Hakkı batıldan ayırt eden" anlamına gelmektedir. Adını ilk ayetten alır. Furkan aynı zamanda Kur'an-ı Kerimin adlarından biridir. 77 ayettir. 26- ŞUARA NE DEMEK?Adını 224. âyette geçen ve “şairler” anlamına gelen şu‘arâ kelimesinden almaktadır. Mushaftaki sıralamada yirmi altıncı, iniş sırasına göre kırk yedinci sûredir. Vâkıa sûresinden sonra, Neml sûresinden önce Mekke’de inmiştir. 27- NEML NE DEMEK?Sûre adını 18. âyette geçen ve “karıncalar” anlamına gelen neml kelimesinden almıştır. Mushaftaki sıralamada yirmi yedinci, iniş sırasına göre kırk sekizinci sûredir. Şuarâ sûresinden sonra, Kasas sûresinden önce Mekke’de inmiştir. 28- KASAS NE DEMEK?Adını 25. âyette geçen “kasas” (kıssa, hayat hikâyesi) kelimesinden almıştır. Doğumundan peygamberliğine kadar Hz. Mûsâ’nın kıssası geniş bir şekilde anlatıldığı için bu adın verilmiş olması da muhtemeldir. Mekke’de inmiştir. 29- ANKEBUT NE DEMEK? âyette, Allah’tan başkasına güvenenlerin durumunun örümcek (ankebût) ağına güvenip dayananlara benzetilmesi dolayısıyla Ankebût adını almış; Hz. Peygamber döneminden beri de bu adla anılmıştır (bu konudaki bir rivayet için bk. İbn Âşûr, XX, 199). Mutaffifîn sûresinden önce ağırlıklı görüşe göre– Mekke’de inmiştir. Tamamının Medine’de indiği de söylenmektedir. 30- RUM NE DEMEK? âyetinde Rûm kelimesi geçtiği için sûre bu adı almıştır. Ankebût sûresinden önce Mekke’de inmiştir. 31- LOKMAN NE DEMEK?12 ve 13. âyette Hz. Lokmân’ın adı geçtiği için Lokmân adını almıştır. Mekke döneminin ortalarında inmiştir. 32- SECDE NE DEMEK?Secde etmek: "başı eğmek veya alnı yere koymak" anlamına gelir. Adını 15. Ayetten alır.30 ayettir. Tûr sûresinden önce Mekke’de inmiştir. 33- AHZAB NE DEMEK?Güvenilir rivayetlerde ve tesbitlerde sûrenin tek adı vardır, o da “grup, bölük, topluluk” mânasında olan hizbin çoğulu olan Ahzâb’dır. Medine’de inmiştir. 34- SEBE NE DEMEK?Sûre, 15. âyette geçen ve Yemen’de yaşamış bir toplumu ifade eden Sebe’ kelimesinden dolayı bu adı almıştır. Zümer sûresinden önce Mekke’de inmiştir. 6. âyetinin Medine’de nâzil olduğuna dair bir rivayet de vardır. 35- FATIR NE DEMEK?İlk âyetinde “yaratan” anlamına gelen fâtır kelimesi geçtiği için bu adı almıştır; aynı âyette “melekler” mânasına gelen kelimenin yer alması sebebiyle “Melâike sûresi” olarak da isimlendirilmiştir. Mushaftaki sıralamada otuz beşinci, iniş sırasına göre kırk üçüncü sûredir. Furkan sûresinden sonra, Meryem sûresinden önce Mekke’de inmiştir. 36- YASİN NE DEMEK?İlk ayetten ismini almaktadır. Ama mana olarak kesin bilinmemekle birlikte "ey insan" anlamına geldiğini söyleyenler olmuştur. 83 ayettir. Yasin suresi Kur'an'ın kalbidir. Mushaftaki sıralamada otuz altıncı, iniş sırasına göre kırk birinci sûredir. Cin sûresinden sonra, Furkan sûresinden önce Mekke’de inmiştir. Yerinde açıklanacak bir sebeple 12. âyetin Medine’de indiğini ileri sürenler de olmuştur. 37- SAFFAT NE DEMEK?Bütün kaynaklarda sûre Sâffât adıyla anılmış olup 1. âyette geçen ve “sıra sıra dizilenler, saf tutanlar” anlamına gelen bu kelime, ağırlıklı yoruma göre melekleri ifade etmektedir. Mushaftaki sıralamada otuz yedinci, iniş sırasına göre elli altıncı sûredir. En‘âm sûresinden sonra, Lokman sûresinden önce Mekke’de inmiştir.38- SAD NE DEMEK?İlk ayette geçen Sad harfinden ismini almıştır. 88 ayettir. Mushaftaki sıralamada otuz sekizinci, iniş sırasına göre de otuz sekizinci sûredir. Kamer sûresinden sonra, A‘râf sûresinden önce Mekke’de inmiştir. 39- ZÜMER NE DEMEK?Sûreye ad olan ve “gruplar, topluluklar” anlamına gelen zümer kelimesi, inkârcıların gruplar halinde cehenneme sürüleceğini, müminlerin de yine topluluklar halinde cennete götürüleceğini anlatan 71 ve 73. âyetlerde geçmektedir. Mekke’de inmiştir. 40- MÜ’MİN NE DEMEK?"İman eden" anlamına gelmektedir.28-45. Ayetlerde Firavun ailesinden olup iman eden kişiden bahsedildiği için sureye bu ad verilmiştir. 85 ayettir. Zümer sûresinden sonra, Fussılet sûresinden önce Mekke’de inmiştir. 41- FUSSİLET NE DEMEK?Sûrenin adı olan ve “apaçık anlaşılır hale getirilmiş” mânasına gelen fussılet kelimesi 3. âyet ile 44. âyette geçmektedir. Mushaftaki sıralamada kırk birinci, iniş sırasına göre altmış birinci sûredir. Mü’min (Gâfir) sûresinden sonra, Şûrâ sûresinden önce Mekke’de inmiştir. 42- ŞURA NE DEMEK? âyetinde geçen ve “danışma, istişare etme” anlamına gelen şûrâ kelimesi sûreye ad olmuştur. Mekke döneminde, Zuhruf sûresinden önce ve Fussılet sûresinden sonra nâzil olmuştur. 43- ZUHRUF NE DEMEK?Sözlükte “süs” mânasına gelen, süslenmede vazgeçilmez bir araç olduğu için altın mânasında da kullanılan zuhruf kelimesi (35. âyet) Kur’an’da, bu sûreden başka yerlerde de geçmektedir (En‘âm 6/112, Yûnus10/24, İsrâ 17/93). Bu sûreye isim olmasının sebebi, sûrenin amaç ve konularından biri olan “dünya ve âhiret güzelliklerinin karşılaştırılması, ebedî güzelliğin tercih edilmesine yönlendirme” bağlamında kullanılmış olmasıdır. Sûre Mekke’de, geliş sırası bakımından Şûrâ’dan sonra, Duhân’dan önce vahyedilmiştir. 45. âyetin Hz. Peygamber’in mi‘racında Kudüs’te Mescid-i Aksâ’da nâzil olduğuna dair bir rivayet varsa da bu, sûrenin Mekkî niteliğini değiştirmez; çünkü tefsirciler hicretten önce nâzil olan bütün sûrelere Mekkî demektedirler. 44- DUHAN NE DEMEK?"Duman" anlamına gelmektedir. Adını 10. ayetten almaktadır. 59 ayettir. Mekke’de inmiştir. 45- CASİYE NE DEMEK?Hâ-mîm ile başlayan yedi sûreden biri olup meşhur adı, “diz çöken, dizlerinin üstüne çöküp kalan” anlamında Câsiye’dir. Mekke’de, Duhân ile Ahkåf sûrelerinin arasında, 65. sûre olarak nâzil olmuştur.46- AHKAF NE DEMEK?Meşhur adı Ahkåf’tır. “Kum tepeleri” mânasına gelen bu kelime yalnızca bu sûrenin 21. âyetinde geçtiği için ismi de Ahkåf olmuştur. Sûre Mekke’de Câsiye’den sonra, Zâriyât’tan önce gönderilmiştir. İbn Âşûr’un tesbitine göre (XXIV, 6) bu sûre, peygamberlik geldikten iki yıl sonra vahyedilmiştir.47- MUHAMMED NE DEMEK?Adını 2. ayette geçen efendimiz Muhammed (s.s.v)'in adından alır. "Övülmüş" manasına gelmektedir. Surenin diğer adı da Kıtal (adam öldürmek)' dir. 38 ayettir. Sûre Medine’de, Bedir Savaşı’ndan sonra ve muhtemelen Uhud Savaşı esnasında, Hadîd sûresinin peşinden nâzil olmuştur. Mekke’de indiğini söyleyenler, İbn Abbas’ın, 13. âyeti kastederek “Mekke’de, Hz. Peygamber oradan keder içinde ayrılırken gelmiştir” sözünü genelleştirerek yanılmışlardır (Kurtubî, XVI, 216; İbn Âşûr, XXVI, 71). Bu ayrılıştan maksat hicret ise, yalnızca 13. âyet Mekke’de inmiş demektir, Vedâ haccındaki ayrılış kastediliyorsa, o da Medine’de inenlere dahildir. 48- FETİH NE DEMEK?Sûre adını ilk âyette geçen fetih kelimesinden almaktadır. "Açma, ele geçirme" anlamlarına gelmektedir. Adını 1. ayetten almaktadır. 29 ayettir. Hicretten sonra gelen âyetler ve sûreler, başka bir yerde vahyedilse bile Medine’de gelmiş sayıldığı için Fetih sûresi de hicretin 6. yılında, Hudeybiye Antlaşması’ndan sonra, bir gece Mekke yakınlarında, Cum‘a sûresinden sonra, Mâide’den önce nâzil olduğu halde Medine’de gelen sûreler listesinde yerini almıştır. 49- HUCURAT NE DEMEK?Hz. Peygamber’in evi, Arapça’da hucre (çoğulu hucurât) kelimesiyle ifade edilen dokuz odadan oluşmakta idi. 4. âyette bu kelime geçtiği için sûreye Hucurât denilmiştir. Hucurât sûresi, Tahrîm sûresinden önce ve Mücâdele’den sonra Medine’de, hicretin 9. yılında nâzil olmuştur. 50- KAF NE DEMEK?Sûre Arapça’daki “kâf” harfi ile başlamaktadır, sahâbe devrinden beri de bu isimle anılmıştır. Mürselât sûresinden sonra ve Beled’den önce Mekke’de nâzil olmuştur. Allah’ın gökleri ve yeri altı günde yarattığı, yorulduğu için de yedinci gün dinlendiği şeklindeki yahudi inancını reddeden 38. âyetin Medine’de indiğine dair bir rivayet vardır. 51- ZÂRİYAT NE DEMEK?İlk âyetinde geçen ve “savuranlar, tozu dumana katanlar” gibi mânalara gelen zâriyât kelimesi sûreye ad olmuştur; bazı meşhur tefsir ve hadis kaynaklarında Ve’z-zâriyât sûresi diye de anılır (İbn Âşûr, XXVI, 335). Mushaftaki sıralamada elli birinci, iniş sırasına göre altmış yedinci sûredir. Ahkåf sûresinden sonra, Gaşiye sûresinden önce Mekke’de inmiştir.52- TUR NE DEMEK?İlk âyetinde geçen ve genellikle Sînâ dağı olarak anlaşılmış olan “Tûr” kelimesi sûreye ad olmuştur. Mushaftaki sıralamada elli ikinci, iniş sırasına göre yetmiş altıncı sûredir. Secde sûresinden sonra, Mülk sûresinden önce Mekke’de inmiştir. 53- NECM NE DEMEK?İlk âyetinde geçen ve “yıldız” anlamına gelen necm kelimesi sûreye ad olmuştur. Mushaftaki sıralamada elli üçüncü, iniş sırasına göre yirmi üçüncü sûredir. İhlâs sûresinden sonra, Abese sûresinden önce Mekke’de nâzil olmuştur. 54- KAMER NE DEMEK?İlk âyetinde geçen ve “ay” anlamına gelen kamer kelimesi sûreye ad olmuştur. Mushaftaki sıralamada elli dördüncü, iniş sırasına göre otuz yedinci sûredir. Târık sûresinden sonra, Sâd sûresinden önce Mekke’de nâzil olmuştur. 55- RAHMAN NE DEMEK?İlk âyetinde geçen ve Allah’ın isimlerinden olan “rahmân” kelimesi sûreye ad olmuştur. “Arûsü’l-Kur’ân” diye de anılır. Mushaftaki sıralamada elli beşinci, iniş sırasına göre doksan yedinci sûredir. Ra‘d sûresinden sonra, İnsân sûresinden önce Medine’de nâzil olmuştur. 56- VAKIA NE DEMEK?İlk âyetindeki “olay, hadise” anlamına gelen ve kıyamet gününü ifade etmek üzere kullanılan vâkıa kelimesi sûreye ad olmuştur. Mushaftaki sıralamada elli altıncı, iniş sırasına göre kırk altıncı sûredir. Tâhâ sûresinden sonra, Şuarâ sûresinden önce Mekke’de nâzil olmuştur. 57- HADİD NE DEMEK? âyetindeki “demir” anlamına gelen hadîd kelimesi sûreye ad olmuştur. Mushaftaki sıralamada elli yedinci, iniş sırasına göre doksan dördüncü sûredir. Zilzâl sûresinden sonra, Muhammed sûresinden önce nâzil olmuş ve genellikle Medine’de inen sûreler arasına yerleştirilmiştir. İbn Âşûr bunun, Mekkî mi Medenî mi olduğu hususu en tartışmalı sûre olduğunu ifade eder. Fakat hemen bütün âlimler hem Mekkî hem Medenî âyetler ihtiva ettiğini kabul ederler (bk. İbn Atıyye, V, 256; İbn Âşûr, XXVII, 353-354). 58- MÜCADELE NE DEMEK?Sûre adının “Mücâdele” veya “Mücâdile” şeklinde iki okunuşu vardır. Birincisi, “tartışma yapmak, çekişmek” demektir; ikincisi ise “tartışan kadın” mânasına gelir. Sûre bu adı ilk âyetinde geçen ve aynı kökten türetilmiş olan fiilden almıştır. İlk iki kelimesiyle “Kad Semia” sûresi diye de anılır. Mushaftaki sıralamada elli sekizinci, iniş sırasına göre yüz beşinci sûredir. Münâfikûn sûresinden sonra, Hucurât sûresinden önce Medine’de nâzil olmuştur. Sadece 7. âyetinin Mekke’de indiğine dair bir rivayet vardır (İbn Atıyye, V, 272).59- HAŞR NE DEMEK?"Toplanmak, bir araya gelmek" manasına gelmektedir. Adını 2. ayetten almaktadır. 24 ayettir. Mushaftaki sıralamada elli dokuzuncu, iniş sırasına göre yüz birinci sûredir. Beyyine sûresinden sonra, Nûr sûresinden önce Medine’de nâzil olmuştur. 60- MÜMTEHİNE NE DEMEK?Sûre, 10. âyetinde “imtihan edin, sınayın” anlamına gelen imtehinû fiili geçtiği için bu adı almıştır. Mushaftaki sıralamada altmışıncı, iniş sırasına göre doksan birinci sûredir. Ahzâb sûresinden sonra, Nisâ sûresinden önce Medine’de nâzil olmuştur. 61- SAF NE DEMEK? âyetinde geçen ve “sıra, dizi” anlamına gelen saf kelimesi sûreye ad olmuştur. Mushaftaki sıralamada altmış birinci, iniş sırasına göre yüz dokuzuncu sûredir. Tegåbün sûresinden sonra, Cum‘a sûresinden önce Medine’de nâzil olmuştur. 62- CUM’A NE DEMEK?Adını cuma namazının öneminden söz eden 9. âyetinden almıştır. Mushaftaki sıralamada altmış ikinci, iniş sırasına göre yüz onuncu sûredir. Saf sûresinden sonra, Fetih sûresinden önce Medine’de nâzil olmuştur. 63- MÜNAFİKUN NE DEMEK?İlk âyetinde geçen ve “münafıklar” anlamına gelen münâfikûn kelimesi sûreye ad olmuştur. Mushaftaki sıralamada altmış üçüncü, iniş sırasına göre yüz dördüncü sûredir. Hac sûresinden sonra, Mücâdele sûresinden önce Medine’de nâzil olmuştur. 64- TEGABÜN NE DEMEK? âyette gerçek kâr ve zararın ortaya çıkacağı mahşer gününden söz edilirken kullanılan ve “aldanma, aldatma, kâr-zarar” gibi mânalara gelen tegåbün kelimesi sûreye ad olmuştur. Mushaftaki sıralamada altmış dördüncü, iniş sırasına göre yüz sekizinci sûredir. Tahrîm sûresinden sonra, Saf sûresinden önce Medine’de nâzil olmuştur. 65- TALAK NE DEMEK?Talâk “boşama” yoluyla evliliğin sona erdirilmesini ifade eden bir terimdir. Genel konusu bu olduğu ve ilk âyetinde aynı kökten gelen fiiller kullanıldığı için sûre bu adı almıştır. Mushaftaki sıralamada altmış beşinci, iniş sırasına göre doksan dokuzuncu sûredir. İnsan sûresinden sonra, Beyyine sûresinden önce Medine’de nâzil olmuştur. 66- TAHRİM NE DEMEK?Hz. Peygamber’in kendisi için koyduğu geçici yasaklardan söz edilirken ilk âyette geçen fiilin masdarı olan “tahrîm” kelimesi sûreye ad olmuştur. Mushaftaki sıralamada altmış altıncı, iniş sırasına göre yüz yedinci sûredir. Hucurât sûresinden sonra, Tegåbün sûresinden önce Medine’de nâzil olmuştur. 67- MÜLK NE DEMEK?Sûre adını birinci âyette geçen ve “mâlik olma, hükümranlık” gibi mânalara gelen mülk kelimesinden almıştır; kaynaklarda yaygın olarak bu isimle anılmaktadır. Mushaftaki sıralamada altmış yedinci, iniş sırasına göre yetmiş yedinci sûredir. Tûr sûresinden sonra, Hâkka sûresinden önce Mekke’de nâzil olmuştur. 68- KALEM NE DEMEK?ûre adını 1. âyette geçen “kalem” kelimesinden almış olup yaygın olarak bu adla anılmaktadır. Tefsirlerde “Nûn” adıyla da anılır. Buhârî ise sûrenin adını “Nûn ve’l-kalem” olarak kaydetmiştir (bk. “Tefsîr”, 68). Mushaftaki sıralamada altmış sekizinci, iniş sırasına göre ikinci sûredir. Alak sûresinden sonra, Müzzemmil sûresinden önce Mekke’de inmiştir. 69- HAKKA NE DEMEK?Sûre adını 1. âyette geçen ve “gerçekleşecek olan (kıyamet)” anlamına gelen hâkka kelimesinden almış olup yaygın olarak bu isimle anılmaktadır. Mushaftaki sıralamada altmış dokuzuncu, iniş sırasına göre yetmiş sekizinci sûredir. Mülk sûresinden sonra, Meâric sûresinden önce Mekke’de inmiştir. 70- MEARİC NE DEMEK?Sûre adını 3. âyette geçen ve “yükselme dereceleri, yükselme vasıtaları” anlamına gelen meâric kelimesinden almıştır, genel olarak bu isimle bilinir; ancak bazı tefsirlerde ve hadis kaynaklarında sûrenin ilk kelimeleri olan “Seele sâilün” adıyla da geçmekte (Taberî, XXIX, 43; Şevkânî, V, 279; Buhârî, “Tefsîr”, 70), ayrıca “Vâkı‘” şeklinde de anılmaktadır (İbn Âşûr, XXIX, 152). Mushaftaki sıralamada yetmişinci, iniş sırasına göre yetmiş dokuzuncu sûredir. Hâkka sûresinden sonra, Nebe’ sûresinden önce Mekke’de inmiştir. 24. âyetinin Medine’de indiğine dair rivayet genel kabul görmemiştir (İbn Âşûr, XXIX, 152). 71- NUH NE DEMEK?Sûrede Hz. Nûh’un peygamber olarak gönderilişi ve inkârcılara karşı verdiği mücadele anlatıldığı için ona bu ad verilmiştir. Gerek mushaftaki sıralamaya gerekse nüzûl sırasına göre yetmiş birinci sûredir. Nahl sûresinden sonra, İbrâhim sûresinden önce Mekke’de inmiştir. 72- CİN NE DEMEK?Sûre adını, birinci âyette geçen “cin” kelimesinden almıştır. Sûre ilk kelimeleri olan “Kul ûhiye ileyye” (Buhârî, “Tefsîr”, 72) veya kısaca “Kul ûhiye” isimleriyle de anılmıştır (İbn Âşûr, XXIX, 5). Mushaftaki sıralamada yetmiş ikinci, iniş sırasına göre kırkıncı sûredir. A‘râf sûresinden sonra, Yâsîn sûresinden önce Mekke’de inmiştir. 73- MÜZZEMMİL NE DEMEK?Sûre adını, birinci âyette geçen “örtünüp bürünen” anlamındaki müzzemmil kelimesinden almıştır. Mushaftaki sıralamada yetmiş üçüncü, iniş sırasına göre üçüncü sûredir. Kalem sûresinden sonra, Müddessir sûresinden önce Mekke’de inmiştir; 20. âyetinin Medine’de indiğine dair bir rivayet de vardır (Kurtubî, XIX, 30). 74- MÜDDESSİR NE DEMEK?Sûre adını, 1. âyette geçen ve “bürünüp sarınan” anlamına gelen müddessir kelimesinden almıştır. Mushaftaki sıralamada yetmiş dördüncü, iniş sırasına göre dördüncü sûredir. Müzzemmil sûresinden sonra, Fâtiha sûresinden önce Mekke’de inmiştir. 75- KIYAMET NE DEMEK?İlk âyetinde geçen “kıyâmet” kelimesi sûreye ad olmuştur. Ayrıca “Lâ uksimü” adıyla da anılmaktadır (İbn Âşûr, XXIX, 336). Mushaftaki sıralamada yetmiş beşinci, iniş sırasına göre otuz birinci sûredir. Karia sûresinden sonra, Hümeze sûresinden önce Mekke’de inmiştir. 76- İNSAN NE DEMEK?İlk ayette geçen "insan" kelimesinden adını almıştır. 31 ayettir. İnsan kelimesi, “beşer, insan topluluğu” anlamına gelen ins kökünden türetilmiş olup akıl ve fikir sahibi, konuşarak anlaşan sosyal bir varlık türünü ifade eder (Râgıb el-İsfahânî, Müfredâtü’l-Kur’ân, “ins” md.). 77- MÜRSELAT NE DEMEK?Sûre adını 1. âyette geçen ve “gönderilenler” anlamına gelen mürselât kelimesinden almıştır. Mushaftaki sıralamada yetmiş yedinci, iniş sırasına göre otuz üçüncü sûredir. Hümeze sûresinden sonra, Kaf sûresinden önce Mekke’de inmiştir. 78- NEBE NE DEMEK?Sûre adını 1. âyette geçen, “haber” anlamındaki nebe’ kelimesinden almıştır. Mushaftaki sıralamada yetmiş sekizinci, iniş sırasına göre sekseninci sûredir. Meâric sûresinden sonra, Nâziât sûresinden önce Mekke’de inmiştir. 79- NAZİAT NE DEMEK?Sûre, adını 1. âyetteki “nâziât” kelimesinden almıştır. Tefsirlerde yaygın olarak bu isimle anılmaktadır (bk. Taberî, XXX, 18; Râzî, XXXI, 27). Mushaftaki sıralamada yetmiş dokuzuncu, iniş sırasına göre seksen birinci sûredir. Nebe’ sûresinden sonra, İnfitâr sûresinden önce Mekke’de inmiştir. 80- ABESE NE DEMEK?Sûre adını, ilk kelimesi olan ve “yüzünü ekşitti, suratını astı” anlamına gelen abese kelimesinden almıştır. Mushaftaki sıralamada sekseninci, iniş sırasına göre yirmi dördüncü sûredir. Necm sûresinden sonra, Kadir sûresinden önce Mekke’de inmiştir. 81- TEKVİR NE DEMEK?“Tekvîr” kelimesi, sûrenin 1. âyetinde geçen ve “dürdü, dürüp sardı” anlamlarına gelen kevvera fiilinin masdarıdır. Sûre adını bu fiilden almıştır. Mushaftaki sıralamada seksen birinci, iniş sırasına göre yedinci sûredir. Tebbet sûresinden sonra, A‘lâ sûresinden önce Mekke’de inmiştir. 82- İNFİTAR NE DEMEK?“İnfitâr” kelimesi, sûrenin 1. âyetinde geçen ve “yarıldı” anlamına gelen infetara fiilinin masdarıdır. Sûre adını bu fiilden almıştır. Hem mushaftaki sıralamada hem de iniş sırasına göre seksen ikinci sûredir. Nâziât sûresinden sonra, İnşikak sûresinden önce Mekke’de inmiştir. 83- MUTAFFİFİN NE DEMEK?Sûre adını ilk âyetinde yer alan “ölçü ve tartıda eksiklik yapanlar” anlamındaki mutaffifîn kelimesinden almıştır. “Veylün li’l-mutaffifîn” adıyla da anılmaktadır. Mushaftaki sıralamada seksen üçüncü, iniş sırasına göre seksen altıncı sûredir. Ankebût sûresinden sonra, Bakara sûresinden önce Mekke’de inmiştir; Mekke döneminde inen son sûredir. 84- İNŞİKAK NE DEMEK?Kaynaklarda yaygın olarak “İnşikåk” adıyla anılır. Adını, göğün yarılması ve ayrılmasını ifade eden ilk âyetinden almaktadır. “İze’ssemâü’nşakkat” ve “İnşakkat” adları da vardır. Mushaftaki sıralamada seksen dördüncü, iniş sırasına göre seksen üçüncü sûredir. İnfitâr sûresinden sonra, Rûm sûresinden önce Mekke’de inmiştir. 85- BÜRUC NE DEMEK?Sûre adını 1. âyetinde geçen ve “burçlar” anlamına gelen burûc kelimesinden almıştır. Mushaftaki sıralamada seksen beşinci, iniş sırasına göre yirmi yedinci sûredir. Şems sûresinden sonra, Tîn sûresinden önce Mekke’de inmiştir. 86- TARIK NE DEMEK?Sûre adını ilk âyette geçen ve orada “yıldız” anlamına gelen târık kelimesinden almıştır. Mushaftaki sıralamada seksen altıncı, iniş sırasına göre otuz altıncı sûredir. Beled sûresinden sonra, Kamer sûresinden önce Mekke’de inmiştir. 87- A’LA NE DEMEK?Sûre adını 1. âyette geçen, “en yüce, en üstün” mânasındaki a‘lâ kelimesinden almış olup kaynaklarda yaygın olarak bu adla tanınmaktadır. “Sebbihi’sme rabbike’l-a‘lâ” ve “Sebbih” adlarıyla da anılmaktadır (İbn Âşûr, XXX, 280). Mushaftaki sıralamada seksen yedinci, iniş sırasına göre sekizinci sûredir. Tekvîr sûresinden sonra, Leyl sûresinden önce Mekke’de inmiştir. Medine’de indiğine dair rivayet de vardır (Şevkânî, V, 492). 88- GAŞİYE NE DEMEK?Sûre adını ilk âyetinde geçen ve “örten” anlamına gelen gåşiye kelimesinden almıştır. “Hel etâke…” adıyla da anılmaktadır. Mushaftaki sıralamada seksen sekizinci, iniş sırasına göre altmış sekizinci sûredir. Zâriyât sûresinden sonra, Kehf sûresinden önce Mekke’de inmiştir. 89- FECR NE DEMEK?Sûre adını 1. âyette geçen ve “tan yerinin ağarması, sabah aydınlığı” anlamlarına gelen fecr kelimesinden almıştır. Mushaftaki sıralamada seksen dokuzuncu, iniş sırasına göre onuncu sûredir. Leyl sûresinden sonra, Duhâ sûresinden önce Mekke’de inmiştir. 90- BELED NE DEMEK?Sûre adını ilk iki âyetinde geçen, “şehir, memleket” anlamlarına gelen ve Mekke için kullanılan beled kelimesinden almıştır. Ayrıca “Lâ uksimü” adıyla da anılmaktadır (Buhârî, “Tefsîr”, 90). Mushaftaki sıralamada doksanıncı, iniş sırasına göre otuz beşinci sûredir. Kaf sûresinden sonra, Târık sûresinden önce Mekke’de inmiştir. 91- ŞEMS NE DEMEK?Sûre adını 1. âyette geçen “güneş” anlamındaki şems kelimesinden almıştır. Mushaftaki sıralamada doksan birinci, iniş sırasına göre yirmi altıncı sûredir. Kadir sûresinden sonra, Bürûc sûresinden önce Mekke’de inmiştir. 92- LEYL NE DEMEK?Sûre adını ilk âyette geçen ve “gece” anlamına gelen leyl kelimesinden almıştır. Ayrıca “Ve’l-Leyli izâ yağşâ” diye de anılmaktadır (Buhârî, “Tefsîr”, 92; İbn Âşûr, XXX, 377). Mushaftaki sıralamada doksan ikinci, iniş sırasına göre dokuzuncu sûredir. A‘lâ sûresinden sonra, Fecr sûresinden önce Mekke’de inmiştir. 93- DUHA NE DEMEK?Sûre adını 1. âyetinde geçen ve “kuşluk vakti” anlamına gelen duhâ kelimesinden almıştır. Ayrıca “Ve’d-duhâ” adıyla da anılmaktadır (Buhârî, “Tefsîr”, 93; İbn Âşûr, XXX, 393). Mushaftaki sıralamada doksan üçüncü, iniş sırasına göre on birinci sûredir. Fecr sûresinden sonra, İnşirâh sûresinden önce Mekke’de inmiştir. 94- İNŞİRAH NE DEMEK?İnşirah “açılıp genişlemek, huzura kavuşmak” anlamlarına gelmektedir. İlk âyetinde aynı kökten olan fiil kullanıldığı ve Hz. Peygamber’in gönül ferahlığına ve huzura kavuşturulduğu bildirildiği için sûre “İnşirah” adını almıştır. Ayrıca “Şerh, Elem neşrah” adlarıyla da anılmaktadır. Mushaftaki sıralamada doksan dördüncü, iniş sırasına göre on ikinci sûredir. Duhâ sûresinden sonra, Asr sûresinden önce Mekke’de inmiştir. 95- TİN NE DEMEK?Sûre adını 1. âyette geçen ve “incir” anlamına gelen tîn kelimesinden almıştır. Ayrıca “Ve’t-tîn” ismiyle de anılmaktadır. Mushaftaki sıralamada doksan beşinci, iniş sırasına göre yirmi sekizinci sûredir. Bürûc sûresinden sonra, Kureyş sûresinden önce Mekke’de inmiştir. 96- ALAK NE DEMEK?Sûre adını 2. âyette geçen ve “asılıp tutunan” anlamına gelen alak kelimesinden almıştır. Ayrıca “oku” anlamına gelen ilk kelimesinden dolayı “İkra’ ve “İkra’ bi’smi rabbike” adlarıyla da anılmaktadır. Mushaftaki sıralamada doksan altıncı, iniş sırasına göre birinci sûredir. Kalem sûresinden önce Mekke’de inmiştir. 97- KADİR NE DEMEK?Sûrede Kadir gecesinden bahsedildiği için bu adı almıştır. “İnnâ enzelnâ” adıyla da anılmaktadır. Mushaftaki sıralamada doksan yedinci, iniş sırasına göre yirmi beşinci sûredir. Abese sûresinden sonra, Şems sûresinden önce Mekke’de inmiştir. 98- BEYYİNE NE DEMEK?Sûre adını 1. âyette geçen ve “açık delil, kesin belge” anlamına gelen beyyine kelimesinden almıştır. “Kayyime, Beriyye, İnfikâk” gibi isimlerle de anılmaktadır. Mushaftaki sıralamada doksan sekizinci, iniş sırasına göre yüzüncü sûredir. Talâk sûresinden sonra, Haşr sûresinden önce Medine’de inmiştir. 99- ZİLZÂL NE DEMEK?Sûrede kıyamet sırasındaki büyük yer sarsıntısından bahsedildiği için “deprem” anlamına gelen zilzâl ismini almıştır. “Zelzele” adıyla da anılmaktadır (İbn Âşûr, XXX, 489). Mushaftaki sıralamada doksan dokuzuncu, iniş sırasına göre doksan üçüncü sûredir. Nisâ sûresinden sonra, Hadîd sûresinden önce Medine’de inmiştir. 100- ADİYAT NE DEMEK?Sûre adını 1. âyette geçen ve “koşan atlar” anlamına gelen âdiyât kelimesinden almıştır. Mushaftaki sıralamada yüzüncü, iniş sırasına göre on dördüncü sûredir. Asr sûresinden sonra, Kevser sûresinden önce Mekke’de inmiştir. 101- KARİ’A NE DEMEK?Sûre, ilk âyeti oluşturan ve “sert nesne, korkunç olan, ses ve kapı çalan” anlamlarına gelen kåria kelimesiyle isimlendirilmiştir. Mushaftaki sıralamada yüz birinci, iniş sırasına göre otuzuncu sûredir. Kureyş sûresinden sonra, Kıyâmet sûresinden önce Mekke’de inmiştir. 102- TEKASÜR NE DEMEK?Sûre adını 1. âyette geçen ve “çokluk yarışı, çoklukla övünme” anlamlarına gelen tekâsür kelimesinden almıştır. Mushaftaki sıralamada yüz ikinci, iniş sırasına göre on altıncı sûredir. Kevser sûresinden sonra, Mâûn sûresinden önce Mekke’de inmiştir. 103- ASR NE DEMEK?Sûre adını 1. âyette geçen ve “zaman, çağ, ikindi vakti” gibi anlamlara gelen asr kelimesinden almıştır.. Mushaftaki sıralamada yüz üçüncü, iniş sırasına göre on üçüncü sûredir. İnşirah sûresinden sonra, Âdiyât sûresinden önce Mekke’de inmiştir. 104- HÜMEZE NE DEMEK?Sûre adını 1. âyette geçen ve “arkadan çekiştirme” anlamına gelen hümeze kelimesinden almıştır. Mushaftaki sıralamada yüz dördüncü, iniş sırasına göre otuz ikinci sûredir. Kıyâmet sûresinden sonra, Mürselât sûresinden önce Mekke’de inmiştir. 105- FİL NE DEMEK?Sûre adını 1. âyette geçen fîl kelimesinden almıştır. Mushaftaki sıralamada yüz beşinci, iniş sırasına göre on dokuzuncu sûredir. Kâfirûn sûresinden sonra, Felak sûresinden önce Mekke’de inmiştir. 106- KUREYŞ NE DEMEK?Sûre adını 1. âyette geçen “Kureyş” kelimesinden almıştır. Ayrıca “Li-îlâfi Kureyşin” adıyla da anılmaktadır (bk. Buhârî, “Tefsîr”, 106; İbn Kesîr, VIII, 512). Peygamberimiz (s.a.v)'in de mensubu bulunduğu kabilenin adı Kureyş'tir. 4 ayettir. Mushaftaki sıralamada yüz altıncı, iniş sırasına göre yirmi dokuzuncu sûredir. Tîn sûresinden sonra, Kåria sûresinden önce Mekke’de inmiştir. 107- MA’UN NE DEMEK?Adını son ayetten alır. "Birine kullanması için verilen yardım veya zekat" manalarına gelir.7 ayettir. İniş sırasına göre on yedinci, mushaftaki sıraya göre yüz yedinci sûredir. Tekâsür sûresinden sonra Kâfirûn sûresinden önce Mekke’de inmiştir. 108- KEVSER NE DEMEK?Sûre adını ilk âyetinde geçen kevser kelimesinden almıştır. Ayrıca “İnnâ a’taynâ…” ve “Nahr” adlarıyla da anılır. "Çok nimet" manasına gelir. Kevser cennette bir havuzun da adıdır. Ama ayette geçen şekli, surenin bütünü ve nüzul zamanı göz önüne alındığında burada kasdedilen kevser'in Hz. Fatıma olması kuvvetle muhtemeldir. Kevser aynı zamanda Hz. Fatıma'nın lakabıdır. 3 ayettir ve Kur'an'ın en kısa suresidir. Mushaftaki sıraya göre yüz sekizinci, iniş sırasına göre on beşinci sûredir. Âdiyât sûresinden sonra Tekâsür sûresinden önce Mekke’de inmiştir. Medine’de indiğine dair rivayetler de vardır (bk. İbn Âşûr, XXX, 571). 109- KÂFİRUN NE DEMEK?Sûre adını ilk âyetinde geçen ve “inkârcılar” anlamına gelen kâfirûn kelimesinden almıştır. Mushaftaki sıralamada yüz dokuzuncu, iniş sırasına göre on sekizinci sûredir. Mâûn sûresinden sonra, Fîl sûresinden önce Mekke’de inmiştir. 110- NASR NE DEMEK?Sûre adını ilk âyetinde geçen ve “yardım, zafer” anlamına gelen nasr kelimesinden almıştır. Mushaftaki sıralamada yüz onuncu, iniş sırasına göre yüz on dördüncü sûredir. Medine döneminde Tevbe sûresinden sonra nâzil olduğu ve tam sûre olarak Kur’an’ın en son inen sûresi olduğu kabul edilmektedir (Elmalılı, IX, 6234). Sûrenin Vedâ haccı esnasında Mina’da indiği rivayet edilir (bk. Şevkânî, V, 602). 111- TEBBET NE DEMEK?Sûre adını ilk âyetinde geçen ve bu bağlamda “kurusun!” şeklinde beddua anlamı taşıyan tebbet kelimesinden almıştır. Mushaftaki sıralamada yüz on birinci, iniş sırasına göre altıncı sûredir. Mekke döneminde Fâtiha sûresinden sonra, Tekvîr sûresinden önce inmiştir. 112- İHLAS NE DEMEK?"Samimi olmak, içtenlik" manalarına gelir. 4 ayettir. Sûrenin kaynaklarda tesbit edilen yirmiyi aşkın adı vardır. Ancak yaygın olarak İslâm dininin temel ilkesi tevhid inancının veciz bir ifadesi olan “İhlâs” adıyla tanınmıştır. En çok kullanılan isimlerinden biri de “Kul hüvellahü ehad”dır. Mushaftaki sıralamada yüz on ikinci, iniş sırasına göre yirmi ikinci sûredir. Nâs sûresinden sonra, Necm sûresinden önce Mekke’de inmiştir. Medine’de indiğine dair rivayet de vardır. 113- FELAK NE DEMEK?Sûre adını ilk âyetinde geçen ve “sabah” anlamına gelen felak kelimesinden almıştır. Nâs sûresiyle birlikte “Mukaşkışeteyn” (şirkten uzaklaştıranlar) adıyla da anılmaktadır. Aynı sûrelere başlarındaki “eûzü” kelimelerinden dolayı “Muavvizeteyn” ismi de verilmiştir. Mushaftaki sıralamada yüz on üçüncü, iniş sırasına göre yirminci sûredir. Fîl sûresinden sonra, Nâs sûresinden önce Mekke’de inmiştir. Medine’de indiğine dair rivayetler varsa da (bk. Şevkânî, V, 615) üslûp ve içeriği bakımından Mekkî sûrelere benzediği görülür. 114- NAS NE DEMEK?Sûre adını ilk âyetinde geçen ve “insanlar” anlamına gelen nâs kelimesinden almıştır. Ayrıca “Kul eûzû bi rabbi’n-nâs” ve Felak sûresiyle birlikte “Muavvizeteyn, Mukaşkışeteyn” adlarıyla da anılmaktadır. Mushaftaki sıralamada yüz ondördüncü ve son, iniş sırasına göre yirmi birinci sûredir. Felak sûresinden sonra, İhlâs sûresinden önce Mekke’de inmiştir.

Tagged: Nur

Kuran-ı Kerim’de yer alan surelerin anlamları

Kitap

Çok Okunanlar

Portre

Son Videolar

Sözlük

Son Yazılar