Düşük zeka seviyeleri
Bugün, Türkçe’de saf, salak, aptal, budala gibi kelimelerle tarif etmeye çalıştığımız moron, embesil ve idiot gibi düşük zeka seviyelerine bir göz atacağız.
Moron
IQ’sü 51-70 arasında olanların genel adı. 1910’da Henry Goddard tarafından adlandırıldı. Sözcük Yunanca Moros sözcüğünden gelmektedir. Moros; donuk, cansız anlamındadır. Çok çalışırlarsa akademik başarı anlamında yavaş da olsa bir ilerleme söz konusudur. Özellikle gelişmemiş ülkelerde zamanla normal zekalı kişilerden ayırt edilemeyecek pozisyonlara gelebilirler.
Embesil
Fransızca imbécile sözcüğünden gelmektedir. Budala, aptal ve ahmak sözcükleri halk arasındaki formatıdır. Ama argo bir kullanıma da sahiptir. Özel eğitimden yararlanabilirler. Mekanikleşmiş işlerde çalışabilirler. Özbakımını yapacak düzeye getirilebilirler. Zeka düzeyi 26-50 IQ arasında tanımlanır. Taklit yoluyla şiir yazdırarak eğitilirlerse bir süre sonra 6-7 yaş düzeyinde basit şiirler yazabilirler.
İdiot
Yunancadan gelme bir kelime olup başlangıçtaki anlamı “özel yeteneklerden yoksun kişi”dir. Latincede ise sıradan kişi anlamındadır. Geç Latincede “eğitilmemiş insan” demektir. 19. Yüzyılda kelime psikolojik bir terim oldu ve zeka seviyesi 0-25 arasında olan ve özbakımını hiçbir şekilde sağlayamayan kişileri tanımladı. Şiir yazmaları söz konusu değildir.
Dostoyevski’nin Budala karakteri bu sözcükle tanımlansa da Prens Mişkin’in zeka seviyesi idiot seviyesinde değildir. Dostoyevski’de Budala sözcüğüne yüklenen anlam entelektüel düşünme becerisinden yoksun olup dürüstlük, doğrucu Davutluk, kibarlık ve sevecenliği anlatır.
